Ấn Độ - quốc gia rộng lớn và đa dạng bậc nhất châu Á - không chỉ thu hút du khách bằng Taj Mahal tráng lệ hay những cung điện vàng son, mà còn bởi bề dày văn hóa ngàn năm. Tôn giáo, nghi lễ, cách chào hỏi, phong tục gia đình và quy tắc ứng xử nơi công cộng đều phản ánh rõ nét tinh thần cộng đồng, sự sùng kính và lòng hiếu khách của người Ấn. Nếu bạn sắp ghé thăm đất nước này, hãy cùng tìm hiểu những khía cạnh văn hóa đặc trưng để hành trình thêm phần ý nghĩa.

Tín ngưỡng và nghi lễ tôn giáo

Tôn giáo là “linh hồn” của đời sống Ấn Độ. Đi khắp đất nước, bạn sẽ bắt gặp những ngôi đền Hindu (mandir) rực rỡ, thánh đường Hồi giáo (masjid) vang vọng tiếng cầu kinh, nhà thờ Công giáo cổ kính hay tu viện Phật giáo thanh tịnh. Ở Varanasi, dọc bờ sông Hằng, mỗi chiều diễn ra lễ aarti với ánh đèn dầu lung linh; tại Amritsar, hàng nghìn người hành hương về Đền Vàng của đạo Sikh để cầu nguyện và cùng nhau ăn cơm chay miễn phí trong langar.

Người Ấn thường duy trì nghi lễ hàng ngày:

• Tín đồ Hindu thắp nhang, dâng hoa quả cho thần Ganesh, Lakshmi…, tụng kinh, hành thiền hoặc thực hiện lễ hỏa (homam). Họ còn hành hương tới những thánh địa lớn như Kumbh Mela hay hang động Amarnath.

• Người Hồi giáo cầu nguyện 5 lần/ngày, ăn chay Ramadan và làm từ thiện. Vào dịp Eid al-Fitr, họ cùng cầu nguyện rồi liên hoan, chia sẻ thực phẩm cho người nghèo.

• Đạo Sikh nổi bật với truyền thống cộng đồng: bất kỳ ai đến đền Sikh (gurdwara) đều được phục vụ bữa ăn chay miễn phí.

• Phật tử tuy chiếm tỷ lệ nhỏ nhưng các thánh tích như Bồ Đề Đạo Tràng vẫn là điểm đến linh thiêng cho hàng vạn khách hành hương.

Tượng Phật tại Ấn Độ, nguồn: Internet

Quy tắc khi đến nơi thờ tự

Du khách cần lưu ý:

• Tháo giày dép trước khi bước vào đền chùa, thánh đường.

• Trang phục kín đáo, che vai và đầu gối; một số nơi cấm đồ da.

• Che đầu khi vào thánh đường Hồi giáo (phụ nữ) và đền Sikh (tất cả mọi người).

• Giữ trật tự, vệ sinh, không chụp ảnh khi bị cấm, không sờ vào tượng thánh, tuyệt đối không uống rượu, hút thuốc trong khuôn viên.

Giao tiếp và chào hỏi

Người Ấn có cách chào truyền thống duyên dáng: chắp hai tay trước ngực, mỉm cười và nói “Namaste”. Cử chỉ này biểu thị sự kính trọng và thân thiện, phù hợp trong mọi hoàn cảnh.

Một số nét thú vị trong giao tiếp:

• Trong gia đình hoặc lễ nghi trang trọng, con cháu có thể chạm chân người lớn tuổi để xin phước lành.

• Ở thành phố, bắt tay phổ biến, nhưng với phụ nữ - đặc biệt theo đạo Hồi - chỉ nên bắt tay nếu họ chủ động.

• Khi xưng hô, người Ấn thường thêm hậu tố “-ji” sau tên để thể hiện sự kính trọng (ví dụ: Sharma-ji).

• Người Ấn có thói quen lắc đầu theo hình số 8 để biểu thị đồng ý hoặc “tôi hiểu”.

Người Ấn Độ chắp tay, cúi đầu khi gặp nhau, nguồn: Internet

Phong tục trong gia đình và nơi công cộng

Vai trò gia đình

Gia đình là trung tâm xã hội Ấn Độ. Ở nông thôn, mô hình đại gia đình nhiều thế hệ phổ biến: con trai út sau khi kết hôn thường sống cùng cha mẹ để phụng dưỡng, trong khi con dâu đảm trách chăm sóc bố mẹ chồng. Dù ở đô thị, xu hướng gia đình hạt nhân gia tăng, quan hệ họ hàng vẫn rất gắn bó. Người cao tuổi có tiếng nói quyết định trong nhiều vấn đề, đặc biệt là hôn nhân.

Hiếu khách và thăm viếng

Được mời đến nhà người Ấn là một vinh dự. Chủ nhà sẽ nhiệt tình mời trà, bánh ngọt hoặc bữa cơm. Du khách nên:

• Tháo giày trước khi vào.

• Mang theo một món quà nhỏ (trái cây, kẹo).

• Đừng ngại từ chối một chút, bởi chủ nhà thường mời nhiều lần cho đến khi khách nhận lời.

Quy tắc nơi công cộng

Một số điều du khách cần ghi nhớ:

• Dùng tay phải khi ăn, trao nhận đồ. Tay trái bị coi là không sạch.

• Không hướng bàn chân vào người khác hay tượng thánh. Cũng đừng xoa đầu trẻ nhỏ.

• Trang phục kín đáo ở nơi đông người và khu vực tôn giáo.

• Tránh thể hiện tình cảm nam nữ quá mức nơi công cộng.

• Không huýt sáo, không chỉ trỏ bằng ngón tay, thay vào đó dùng cả bàn tay để ra hiệu.

Vì sao nên tìm hiểu văn hóa Ấn Độ trước chuyến đi?

Ấn Độ là một trong những quốc gia có nền văn hóa lâu đời và đa sắc tộc nhất thế giới. Sự phong phú này đôi khi khiến du khách cảm thấy “choáng ngợp”, nhưng nếu bạn chuẩn bị trước, hành trình sẽ trở nên thú vị và ý nghĩa hơn. Hiểu văn hóa không chỉ giúp bạn tránh những tình huống khó xử mà còn mở ra nhiều cơ hội giao lưu với người bản địa - những con người hiếu khách, tự hào và sẵn sàng chia sẻ.

Kết luận

Một chuyến du lịch Ấn Độ không chỉ là hành trình khám phá cảnh quan kỳ vĩ, mà còn là cơ hội hòa mình vào đời sống văn hóa tâm linh đặc sắc. Từ lễ aarti bên sông Hằng, tiếng cầu kinh ngân vang trong thánh đường, đến bữa cơm chay cộng đồng trong đền Sikh - tất cả tạo nên một bức tranh đầy màu sắc mà bạn không thể quên.

Nếu bạn đã sẵn sàng cho hành trình này, hãy bắt đầu bằng bước đầu tiên: đăng ký e-visa Ấn Độ nhanh chóng và an toàn tại India-immi.org. Chỉ với vài thao tác trực tuyến, bạn đã có thể mở cánh cửa đến với xứ sở đa sắc màu này.